«Գարեգին Ա» Աստվածաբանական-հայագիտական կենտրոնը հիմնվել է Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի տնօրինությամբ: Կենտրոնի պաշտոնական բացումը տեղի է ունեցել 2000 թ. հունիսի 26-ին: Կենտրոնի նպատակն էր Մայր Աթոռում ստեղծել հայագիտական-աստվածաբանական հետազոտություններով զբաղվող գիտական ինստիտուտ, նպաստել Հայաստանում գոյություն չունեցող որոշ գիտաճյուղերի զարգացմանը (Աստվածաբանական ու մեկնողական բնագրերի ուսումնասիրությամբ ու հրատարակությամբ, կաթողիկոսական դիվանատան գործունեության հետազոտությամբ և վավերագրերի լիակատար արխիվի ստեղծմամբ, հայ միջնադարյան կանոնական գրականության հետազոտությամբ և այլն):
«Գարեգին Ա» կենտրոնը նախկինում գտնվում էր Վեհարանի տարածքում` Ալեք և Մարի Մանուկյան «Գանձատան» շենքի ձախ կողմի առաջին և երկրորդ հարկերում:
2011 թ. հունիսին տեր և տիկին Հայկ և Էլզա Տիտիզյանների ազնիվ հանձնառությամբ սկսվեց կենտրոնի նոր մասնաշենքի շինարարական աշխատանքները: Ճարտարապետներն էին Ա. Նազարեթյանը և Ա. Սահակյանը: 2015 թ.-ի սեպտեմբերի 28-ին, հանդիսապետությամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կատարվել է բացման արարողությունը:
Բացման արարողությանը Նորին Սրբությունը ներկայացրեց իր տեսլականը կենտրոնի հետագա գործունեության վերաբերյալ. «Երջանկահիշատակ Գարեգին Ա Հայրապետի անունը կրող այս կենտրոնը մեր Եկեղեցու հոգևոր-կրթական ասպարեզում կարևոր առաքելություն է ստանձնելու: Կենտրոնի հարկից ներս իրենց գիտելիքները պիտի հարստացնեն և կատարելագործեն մեր Եկեղեցու հոգևոր սպասավորները, ուսուցիչներն ու կրթության ոլորտի այլ ներկայացուցիչներ: Կրթական կենտրոնում նպաստավոր պայմաններ են ստեղծվում նաև հայագիտական ու աստվածաբանական հարցերի շուրջ գիտաժողովներ կազմակերպելու համար:
Դարեր շարունակ հայ հոգևորականն ու հայ ուսուցիչն են կրթել մեր ժողովրդին, կերտել հոգևոր-բարոյական նկարագիրը, որով ազգս ապրել է, ստեղծել հարուստ դպրություն ու մշակույթ, հաղթահարել փորձություններ և հավատով նայել գալիքին։ Հոգելույս Գարեգին Ա Հայրապետն էլ՝ իբրև հոգևորական և ուսուցիչ, իր գրական և աստվածաբանական ծավալուն ժառանգության մեջ մշտապես եղավ մեր հավատքի, մեր լեզվի, մշակույթի, մեր հայրենիքի ջատագովն ու պաշտպանը:
«Գարեգին Ա» կրթական կենտրոնը մշտավառ է պահելու հիշատակը լուսահոգի Հայրապետի, նրա անձը և կյանքի անցած ուղին օրինակ ու խրախույս դարձնելով, ոգեշնչելով ու նոր լիցքեր հաղորդելով երիտասարդ հոգևորականներին և ուսուցիչներին»:
«Գարեգին Ա» կրթական կենտրոնի մասնաշենքը 2017 թ.-ին «Տարվա նախագիծ և տարվա կառույց» ամենամյա մրցույթի արդյունքներով «Ճարտարապետական իրականացված կառույց» անվանակարգում 1-ին տեղն է զբաղեցրել:
Կենտրոնում Նորին Սրբության օրհնությամբ 2018 թ. փետրվար ամսից մեկնարկվել էր քահանայից վերապատրաստման երեքշաբաթյա ծրագիր, որին մասնակցում էին եկեղեցականներ՝ Հայաստանի, Արցախի և Սփյուռքի թեմերից: Այս պահին ծրագիրը առժամանակ դադարեցված է:
Կենտրոնում պարբերաբար կազմակերպվում են գիտաժողովներ, աշխատաժողովներ, դասախոսություններ և գիտական-աստվածաբանական հանդիպում-քննարկումներ: